Ἡ ἐξουθένωση τοῦ Σταυροῦ καί ἡ δόξα τῆς Ἀναστάσεως εἶναι οἱ δύο ἄξονες τῆς πορείας τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας πάνω στή γῆ. Ταπεινώθηκε τόσο πολύ, ὥστε ἔγινε «ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ» (Φι 2,8). «Χωρίς νά ἔλθει σέ ἐπαφή μέ τήν οὐσία τοῦ θανάτου, κατέβηκε στό χῶμα τοῦ θανάτου», γράφει ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος. Ἐντούτοις, συνεχίζει ὁ ἅγιος πατέρας, δέν παρέμεινε νεκρό τό σῶμα του. Κάτι τέτοιο «δέν ἦταν δυνατόν, διότι αὐτό (τό σῶμα του) εἶχε γίνει ναός ζωῆς. Γι᾿ αὐτό, πέθανε μέν ὡς θνητό, ἀνέζησε ὅμως λόγῳ τῆς ζωῆς πού εἶχε μέσα του».Ἡ πιό ἐκφραστική εἰκόνα, ὅπου παρουσιάζεται ὁ Χριστός σταυρωμένος καί ἀναστημένος ταυτόχρονα, εἶναι ἐκείνη τήν ὁποία καταχωρίζει ὁ ἅγιος ἀπόστολος Ἰωάννης στό ἱερό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ Ἰησοῦς, ὁ «λέων» ἐκ τῆς φυλῆς τοῦ Ἰούδα (Γε 49,9), ὁ δυνατός βασιλιάς τῶν βασιλιάδων καί Κύριος τῶν κυρίων ἐμφανίζεται μέ τή μορφή ἑνός ἀρνίου, τό ὁποῖο μάλιστα ἔχει δύο παράδοξα χαρακτηριστικά: Εἶναι «ἐσφαγμένο», σφαγιασμένο, ἀλλά καί «ἑστηκός», στέκει ὄρθιο (Ἀπ 5,6).
Ὁ συμβολισμός τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡς ἀρνίου ξεκινᾶ ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Ὁ πασχάλιος ἀμνός πού συνδέεται μέ τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑβραίων ἀπό τή σκλαβιά τῆς Αἰγύπτου, ὁ ἀποδιοπομπαῖος τράγος πού θυσιαζόταν στή γιορτή τοῦ ἐξιλασμοῦ, μαζί μέ πολλές ἄλλες σχετικές ἀναφορές ἀποτελοῦν προτυπώσεις τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τό ἀποκορύφωμα ὅλων αὐτῶν τῶν προφητειῶν εἶναι ἡ προφητεία τοῦ Ἠσαΐα γιά τόν πάσχοντα δοῦλο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος «ὡς πρόβατον ἐπί σφαγήν ἤχθη καί ὡς ἀμνός ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτόν ἄφωνος» (53,7) ὑπομένει τίς κακοποιήσεις καί θυσιάζεται ἑκούσια. Ὅλες τίς μεσσιανικές προφητεῖες τίς συνοψίζει ὁ τελευταῖος προφήτης, ὁ πρόδρομος τοῦ Κυρίου. Ἐκεῖνος δείχνει μέ τό δάκτυλό του τόν Ἰησοῦ κι ἀναφωνεῖ· «δε ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ ὁ αρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» (Ἰω 1,29). Διακηρύττει ἔτσι τήν ἀκριβῆ ἐφαρμογή τῶν παλαιοδιαθηκικῶν προφητειῶν στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ πασχάλιος ἀμνός τῶν Χριστιανῶν (Α΄ Κο 5,7· Α΄ Πε 1, 19). Συνδυάζοντας τήν ὑπέρτατη δύναμη μέ τήν ἔσχατη ἀδυναμία «τό ἀρνίον τό ἐσφαγμένον ὡς ἑστηκός» ἔσωσε τόν κόσμο ὄχι μέ τή θεϊκή του παντοδυναμία ἀλλά μέ τήν ἔσχατη ταπείνωση καί ἀδυναμία, μέ τή σταυρική του θυσία.
Ἔτσι μᾶς λυτρώνει ἀπό τή δουλεία τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, καί μᾶς ἀνοίγει τό δρόμο γιά νά διαβοῦμε ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. «Εἴχαμε ἀνάγκη ἀπό Θεό πού σαρκώθηκε καί πέθανε, γιά νά ζήσουμε», θεολογεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
Στή μακροχρόνια πορεία τῆς ἱστορίας τοῦ κόσμου τό ἐσφαγμένο καί ἑστηκός ἀρνίο δέχεται τίς σκληρότερες ἐπιθέσεις. Ἐναντίον του διεξάγεται μάχη κραταιά. Καί τό ἀποτέλεσμα τῆς μάχης; Παράδοξο: Ἐνῶ ὅλοι περιμένουν νά κατασπαραχθεῖ τό ἀρνίο ἀπό τά φοβερά θηρία πού ὁρμοῦν πάνω του, αὐτό κυριαρχεῖ ὡς νικητής. «Ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» (Ἀπ 6,2). Νίκησε τό θάνατο, τήν ἁμαρτία, τόν ἴδιο τόν κοσμοκράτορα τοῦ αἰῶνος τούτου. Αὐτή ἡ νικηφόρα πορεία τοῦ ἀρνίου μέσα στίς ἀντιθέσεις καί ἐπιθέσεις τῆς ἱστορίας ἀποτελεῖ τή διαρκῆ μαρτυρία τῆς Ἀναστάσεως.
Ὁ ἀναστημένος Χριστός, πού ἐπί σαράντα ἡμέρες ἐμφανιζόταν στούς μαθητές του (Πρξ 1,3), ἐξακολουθεῖ νά ἐμφανίζεται μέχρι τή συντέλεια τοῦ αἰῶνος «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» (Μρ 16,12). Εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Παρότι μέ μύριους τρόπους βάλλεται, προσβάλλεται, διαβάλλεται καί ἐκβάλλεται ἀπό τή ζωή πολλῶν σάν ἕνα ἀπεχθές κατεστημένο, ἡ Ἐκκλησία ὁδεύει νικηφόρα στό διάβα τοῦ χρόνου. Ἡ πίστη στόν ἐσταυρωμένο καί ἀναστημένο Κύριο καί ἡ πορεία στά δικά του ἴχνη εἶναι ἡ ἐγγύηση καί βεβαιότητα γιά τή νίκη της.
Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τόν κάθε πιστό πού καθημερινά διαπλέει πελάγη θλίψεων, διασχίζει ὠκεανούς κινδύνων, ἀντιμετωπίζει φουρτοῦνες πειρασμῶν καί λογισμῶν, περνᾶ ἀπό συμπληγάδες διλημμάτων, παθῶν καί ἀδυναμιῶν. Βγαίνοντας ἀπό τόν τάφο ὁ ἀναστημένος Χριστός, «πού γιά χάρη μας ἐπισκέφθηκε τόν κόσμο», χαρίζει στούς πιστούς του τή δύναμη καί τή χάρη του, λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας.
Τήν πρακτική αὐτῆς τῆς οἰκειοποιήσεως τῆς νίκης ἐκ μέρους τῶν πιστῶν ὑποδεικνύει ἁπλά ἡ ἁγία Γραφή (Γα 5,18· Ἐφ 4,1ἑ· Φι 2,12· Κλ 3,1-2 κ.ἄ.) καί οἱ σεπτοί πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. «Ἔχουμε πεθάνει μαζί του (μέ τόν Χριστό) κατά τό βάπτισμά μας, γιά νά καθαρισθοῦμε. Ἔχουμε ἀνασυσταθεῖ μαζί του ἐπειδή ἔχουμε συναποθάνει, καί ἔχουμε δοξασθεῖ ἐπειδή ἔχουμε συναναστηθεῖ», γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Καί ὁ ἄλλος Θεολόγος, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος, συνιστᾶ νά μιμοῦνται οἱ χριστιανοί τά Πάθη τοῦ Κυρίου μέ τή μετάνοια καί τήν ὑπακοή τους. «Αὐτοί πού δέν θά μιμηθοῦν τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ μέ τή μετάνοια καί τήν ὑπακοή», γράφει, «δέν θά γίνουν μέτοχοι τοῦ θανάτου του... αὐτοί οὔτε τῆς πνευματικῆς του ἀναστάσεως θά γίνουν συμμέτοχοι οὔτε Πνεῦμα ἅγιο θά λάβουν».
Ἐφαρμογή τῆς πατερικῆς διδασκαλίας προσφέρουν οἱ βίοι τῶν ἁγίων. Ἄνθρωποι ἦταν κι αὐτοί. Πολλοί μάλιστα ὑπῆρξαν φοβερά ἁμαρτωλοί. Κι ὅμως, ὄχι μόνο λυτρώθηκαν, ἀλλά ἔγιναν ἅγιοι καί μάρτυρες. Μέ τήν πίστη στήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου νίκησαν καί ἐξευτέλισαν τόν πονηρό. Ζοῦσαν πραγματοποιημένη τήν ὑπόσχεση τοῦ ἀναστημένου Κυρίου· «ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας» (Μθ 28,20), τήν ὑπόσχεση πού ἔγινε θριαμβευτική ἰαχή στά χείλη τῆς Ἐκκλησίας· «Ὤ θείας, ὤ φίλης, ὤ γλυκυτάτης σου φωνῆς· μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος, Χριστέ...».
Μέ τήν ἀνάστασή του ὁ Κύριος ὑπόσχεται, βεβαιώνει, ἐγγυᾶται τή νίκη, τή σωτηρία μας, τή δόξα μας, τή συνάντησή μας μαζί του στόν οὐρανό. Μέ μία ἀπαραίτητη προϋπόθεση ὅμως: νά μείνουμε μέσα στήν Ἐκκλησία, σ᾿ αὐτή τή συνοδοιπορία καί συστράτευση μέ τόν ἐσταυρωμένο καί ἀναστημένο Κύριο, πού ἐγγυᾶται τή νίκη καί τή δόξα.
Στέργιος Ν. Σάκκος
Ἀπολύτρωσις 58 (2003) 76-77
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
