Εἶναι κανόνας τῆς φύσεως, πού ἡ ἀνθρώπινη εὐφυΐα τόν ἔκανε νόμο τῆς μηχανικῆς: Τό ὕψος ὅπου μπορεῖ νά φθάσει ἡ κορυφή ἐξαρτᾶται ἀπό τή σταθερότητα τῆς βάσεως. Βυθίζονται στό χῶμα οἱ ρίζες, γιά νά μεγαλώσει καί νά καρπίσει τό δένδρο. Σκάβει στή γῆ ὁ οἰκοδόμος κι ἀρχίζει ἀπό τό βάθος τή θεμελίωση, γιά νά ὑψώσει τήν οἰκοδομή. Χωρίς θεμέλιο πῶς θά σταθεῖ τό κτίσμα; Παρόμοια καί στήν πνευματική ζωή, ἡ αὔξηση καί ἡ προκοπή εἶναι ἀπάνθισμα καί καρπός τῆς ἐσωτερικῆς ἁγιότητος. Γιά τό λόγο αὐτό ἡ ἁγία Γραφή τονίζει ἐπίμονα τήν ἀναγκαιότητα τῆς ἐσωτερικῆς καθαρότητος, καί οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας εἶχαν ἔργο τῆς ζωῆς τους τό «ἔνδον σκάπτειν».
Στήν ἐποχή μας, ὅπου ἡ ἐπιφάνεια καί ὁ ἐντυπωσιασμός ἀποτελοῦν πρῶτα μεγέθη, χρειάζεται πολλή προσοχή καί προσευχή, γιά νά μή χάσει ὁ χριστιανός τήν πορεία πλεύσεως, νά μήν «παραρρυεῖ», ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ἑβ 2,1), καί νά μήν παρεκκλίνει ἀπό τήν ὀρθή βάση. Σ᾿ αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἀνάγκη ἔρχεται νά βοηθήσει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέ τό ὅλο πρόγραμμά της. Ἡ Ἐκκλησία προτρέπει καί ὁδηγεῖ τά παιδιά της σέ μία ἀνανέωση καί ἀνακαίνιση τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀνθρώπου, σ᾿ ἕνα «βάθεμα» πνευματικό.
«Φυλάσσεσθε», προτρέπει ὁ ἀπόστολος Πέτρος τούς «ἀγαπητούς ἀδελφούς» τοῦ καιροῦ του ἀλλά καί κάθε ἐποχῆς, «ἵνα μή τῇ τῶν ἀθέσμων πλάνῃ συναπαχθέντες ἐκπέσητε τοῦ ἰδίου στηριγμοῦ, αὐξάνετε δέ ἐν χάριτι καί γνώσει τοῦ Κυρίου ἡμῶν...» (Β΄ Πε 3,17-18). Μέ τό Βάπτισμα καί τό χρίσμα ἐνταχθήκαμε στό χῶρο τοῦ «στηριγμοῦ», τοποθετηθήκαμε ὡς «λίθοι ζῶντες» στό ἄσειστο θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ὁ διος ὁ Χριστός, καί μονοπωλεῖ πάνω στή γῆ τή σωτηρία. Ἡ σταθερή πορεία μας μέσα στήν Ἐκκλησία ἐξασφαλίζει καί ἐγγυᾶται τήν αὔξησή μας. Ἔχουμε χρέος νά μή μείνουμε πίσω, χωρίς αὔξηση· νά μή χάσουμε τό στηριγμό μας.
Βεβαίως τό σκάφος τῆς Ἐκκλησίας πορεύεται μέ ἀσφάλεια στόν οὐράνιο προορισμό του. Θά φθάσει σίγουρα στό ἀκύμαντο λιμάνι ὅσες φουρτοῦνες κι ἄν συναντήσει. Ἡ μόνη ἀγωνία εἶναι ἄν ἐμεῖς, τά μέλη της, θά βρισκόμαστε μέχρι τέλους μέσα στό σκάφος, στήν ἱερή κιβωτό τῆς μίας ἁγίας καθολικῆς καί ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τῆς Ὀρθοδόξου. Κι εἶναι βάσιμη καί δικαιολογημένη ἡ ἀγωνία, διότι κίνδυνοι σοβαροί καί ἐχθροί δυνατοί ἀπειλοῦν νά μᾶς ἀπομακρύνουν ἀπό τήν Ἐκκλησία, νά μᾶς ἁρπάξουν ἀπό τήν ἀγκαλιά της, νά μᾶς ξερριζώσουν ἀπό τόν ἀμπελώνα της! Ἄλλοι προέρχονται ἀπό ἔξω, ἀπό δηλωμένους ἐχθρούς τῆς Ἐκκλησίας, κι ἄλλοι ἀναπηδοῦν ἀπό αὐτά τά σπλάχνα της. Ἄλλοι εἶναι γνωστοί, φανεροί καί δυ-ναμικοί κι ἄλλοι ὕπουλοι καί καμουφλαρισμένοι. Πῶς, λοιπόν, θά μείνουμε στηριγμένοι, σταθεροί καί αὐξανόμενοι μέσα στήν κιβωτό τῆς σωτηρίας; Ἡ μακραίωνη ἱστορία τῆς πίστεως προβάλλει τά δοκιμασμένα μέσα πού ὀφείλει νά ἀξιοποιήσει ὁ κάθε πιστός γιά τό στηριγμό του:
* Τό ὄνομα τοῦ Κυρίου. «Ὀνόματι Ἰησοῦ μάστιζε πολεμίους», συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ἡ μονολόγιστη εὐχή, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», εἶναι τό ἀλεξιτήριο, τό ἀλεξικέραυνο πού ἐξουδετερώνει τά πάθη. Μέ τή βοήθειά της ἐμβαθύνουμε στή χάρη καί στερεωνόμαστε στήν Ἐκκλησία, στό ἔδαφος τῆς σωτηρίας μας.
* Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου μᾶς προσγειώνει στήν πραγματικότητα, καθώς μᾶς θυμίζει τήν προσωρινότητα καί φθαρτότητά μας. Ἀνάβει ἔτσι τόν πόθο γιά τήν ἀφθαρσία τῆς αἰωνιότητος καί τήν τέλεια πραγματικότητα τοῦ οὐρανοῦ. «Ἡμῶν γάρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φι 3,20), τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἐκεῖ, στόν οὐρανό πραγματώνονται οἱ πόθοι μας, ἐκεῖ ἐκπληρώνεται ὁ προορισμός μας. Αὐτή ἡ βεβαιότητα δίνει νόημα καί κατεύθυνση στήν ἐδῶ ζωή μας.
* Ἡ ἀναμονή τοῦ Κυρίου. «Ἁγνεύω σοι καί λαμπάδας φαεσφόρους κρατοῦσα, Νυμφίε, ὑπαντάνω σοι», ἔψαλλαν οἱ χριστιανοί τῶν πρώτων αἰώνων, ὅπως παραδίδει ὁ ἱερομάρτυρας Μεθόδιος Ὀλύμπου. Περίμεναν καθημερινά τόν Κύριο, κι αὐτή ἡ ασθηση ἔκανε θερμή τήν ἀγάπη, ζωντανή τήν πίστη, ἄσειστη τήν ἐλπίδα, συνεχῆ καί συντριπτική τή μετάνοια, φωτεινή τή ζωή τους. Κι ἄν δέν συντελεσθεῖ στίς μέρες μας ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ποιός μᾶς ἐγγυᾶται ὅτι δέν θά μᾶς προλάβει ὁ θάνατος;
* Ἡ θεία λατρεία μέ τήν ἐμπειρία τῆς προσευχῆς καί τήν ἱερή μυσταγωγία τῶν ἁγίων μυστηρίων κρατᾶ ἀνοιχτή τήν ἐπικοινωνία μέ τήν πραγματικότητα τοῦ οὐρανοῦ καί ἁγιάζει τήν ὕπαρξή μας.
* Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, οἱ βίοι τῶν ἁγίων καί τῶν μαρτύρων, τά συγγράμματα τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἐπίσης δόκιμοι βοηθοί στόν ἀγώνα τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
* Στηριγμός καί μάλιστα μεγάλος εἶναι ἀκόμη τό παράδειγμα τῶν ἁγίων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπάρχουν καί σήμερα, δόξα τῷ Θεῷ, τά καλά παραδείγματα γύρω μας. Νά μᾶς γίνονται ἔμπνευση.
«Εἶδες τόν ἀδελφό σου, εἶδες τόν Θεό», λένε οἱ ἅγιοι. Ἡ σωτηρία τοῦ καθενός μας εἶναι ὑπόθεση προσωπική ἀλλά καί συλλογική, μέ τήν ἔννοια ὅτι μέσα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας συμπορευόμαστε μέ τούς ἀδελφούς. Δέν μπορῶ νά μένω ἀδιάφορος γιά τή δική τους σωτηρία. Ὀφείλω νά σταθῶ ἀδελφός στήν ἀνάγκη τοῦ ἄλλου. Νά τόν νιώσω ἀδελφό καί νά συναγωνίζομαι δίπλα του. Νά ἡ ἀδαμάντινη βάση γιά τήν ἀληθινή πρόοδο τοῦ κόσμου μας. Νά τό θεμέλιο γιά τήν πραγματική πνευματική καρποφορία.
Στίς μέρες μας οἱ ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας ὀργανωμένα βάλλουν ἐναντίον της, ζητώντας νά ξερριζώσουν τήν εὐσέβεια καί νά μαράνουν τήν πίστη. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τῆς ἀμείλικτης καί ἀνόσιας ἐπίθεσης ἐναντίον τῆς πίστεως. Μή μᾶς ξενίζει καί μή μᾶς φοβίζει αὐτό! Νά μᾶς θυμίζει μόνο τό χρέος μας ὡς μελῶν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ὄχι μόνο οἱ ἅγιοι πού πέρασαν ἀπό τόν κόσμο αὐτό ἀλλά καί οἱ πιστοί, πού σήμερα ἀγωνίζονται καί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ μένουν θεμελιωμένοι καί ριζωμένοι στήν ὀρθόδοξη πίστη, μᾶς καλοῦν νά γρηγοροῦμε. Νά μένουμε σταθεροί καί νά αὐξάνουμε. Ἔτσι σταθεροποιοῦνται καί συναυξάνουν μαζί μας οἱ ἀδελφοί. Ἔτσι ἁπλώνεται στή γῆ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ κοινωνία μας ἡμερεύει καί γλυκαίνει.
Στήν ἐποχή μας, ὅπου ἡ ἐπιφάνεια καί ὁ ἐντυπωσιασμός ἀποτελοῦν πρῶτα μεγέθη, χρειάζεται πολλή προσοχή καί προσευχή, γιά νά μή χάσει ὁ χριστιανός τήν πορεία πλεύσεως, νά μήν «παραρρυεῖ», ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ἑβ 2,1), καί νά μήν παρεκκλίνει ἀπό τήν ὀρθή βάση. Σ᾿ αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἀνάγκη ἔρχεται νά βοηθήσει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέ τό ὅλο πρόγραμμά της. Ἡ Ἐκκλησία προτρέπει καί ὁδηγεῖ τά παιδιά της σέ μία ἀνανέωση καί ἀνακαίνιση τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀνθρώπου, σ᾿ ἕνα «βάθεμα» πνευματικό.
«Φυλάσσεσθε», προτρέπει ὁ ἀπόστολος Πέτρος τούς «ἀγαπητούς ἀδελφούς» τοῦ καιροῦ του ἀλλά καί κάθε ἐποχῆς, «ἵνα μή τῇ τῶν ἀθέσμων πλάνῃ συναπαχθέντες ἐκπέσητε τοῦ ἰδίου στηριγμοῦ, αὐξάνετε δέ ἐν χάριτι καί γνώσει τοῦ Κυρίου ἡμῶν...» (Β΄ Πε 3,17-18). Μέ τό Βάπτισμα καί τό χρίσμα ἐνταχθήκαμε στό χῶρο τοῦ «στηριγμοῦ», τοποθετηθήκαμε ὡς «λίθοι ζῶντες» στό ἄσειστο θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ὁ διος ὁ Χριστός, καί μονοπωλεῖ πάνω στή γῆ τή σωτηρία. Ἡ σταθερή πορεία μας μέσα στήν Ἐκκλησία ἐξασφαλίζει καί ἐγγυᾶται τήν αὔξησή μας. Ἔχουμε χρέος νά μή μείνουμε πίσω, χωρίς αὔξηση· νά μή χάσουμε τό στηριγμό μας.
Βεβαίως τό σκάφος τῆς Ἐκκλησίας πορεύεται μέ ἀσφάλεια στόν οὐράνιο προορισμό του. Θά φθάσει σίγουρα στό ἀκύμαντο λιμάνι ὅσες φουρτοῦνες κι ἄν συναντήσει. Ἡ μόνη ἀγωνία εἶναι ἄν ἐμεῖς, τά μέλη της, θά βρισκόμαστε μέχρι τέλους μέσα στό σκάφος, στήν ἱερή κιβωτό τῆς μίας ἁγίας καθολικῆς καί ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, τῆς Ὀρθοδόξου. Κι εἶναι βάσιμη καί δικαιολογημένη ἡ ἀγωνία, διότι κίνδυνοι σοβαροί καί ἐχθροί δυνατοί ἀπειλοῦν νά μᾶς ἀπομακρύνουν ἀπό τήν Ἐκκλησία, νά μᾶς ἁρπάξουν ἀπό τήν ἀγκαλιά της, νά μᾶς ξερριζώσουν ἀπό τόν ἀμπελώνα της! Ἄλλοι προέρχονται ἀπό ἔξω, ἀπό δηλωμένους ἐχθρούς τῆς Ἐκκλησίας, κι ἄλλοι ἀναπηδοῦν ἀπό αὐτά τά σπλάχνα της. Ἄλλοι εἶναι γνωστοί, φανεροί καί δυ-ναμικοί κι ἄλλοι ὕπουλοι καί καμουφλαρισμένοι. Πῶς, λοιπόν, θά μείνουμε στηριγμένοι, σταθεροί καί αὐξανόμενοι μέσα στήν κιβωτό τῆς σωτηρίας; Ἡ μακραίωνη ἱστορία τῆς πίστεως προβάλλει τά δοκιμασμένα μέσα πού ὀφείλει νά ἀξιοποιήσει ὁ κάθε πιστός γιά τό στηριγμό του:
* Τό ὄνομα τοῦ Κυρίου. «Ὀνόματι Ἰησοῦ μάστιζε πολεμίους», συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ἡ μονολόγιστη εὐχή, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», εἶναι τό ἀλεξιτήριο, τό ἀλεξικέραυνο πού ἐξουδετερώνει τά πάθη. Μέ τή βοήθειά της ἐμβαθύνουμε στή χάρη καί στερεωνόμαστε στήν Ἐκκλησία, στό ἔδαφος τῆς σωτηρίας μας.
* Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου μᾶς προσγειώνει στήν πραγματικότητα, καθώς μᾶς θυμίζει τήν προσωρινότητα καί φθαρτότητά μας. Ἀνάβει ἔτσι τόν πόθο γιά τήν ἀφθαρσία τῆς αἰωνιότητος καί τήν τέλεια πραγματικότητα τοῦ οὐρανοῦ. «Ἡμῶν γάρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φι 3,20), τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἐκεῖ, στόν οὐρανό πραγματώνονται οἱ πόθοι μας, ἐκεῖ ἐκπληρώνεται ὁ προορισμός μας. Αὐτή ἡ βεβαιότητα δίνει νόημα καί κατεύθυνση στήν ἐδῶ ζωή μας.
* Ἡ ἀναμονή τοῦ Κυρίου. «Ἁγνεύω σοι καί λαμπάδας φαεσφόρους κρατοῦσα, Νυμφίε, ὑπαντάνω σοι», ἔψαλλαν οἱ χριστιανοί τῶν πρώτων αἰώνων, ὅπως παραδίδει ὁ ἱερομάρτυρας Μεθόδιος Ὀλύμπου. Περίμεναν καθημερινά τόν Κύριο, κι αὐτή ἡ ασθηση ἔκανε θερμή τήν ἀγάπη, ζωντανή τήν πίστη, ἄσειστη τήν ἐλπίδα, συνεχῆ καί συντριπτική τή μετάνοια, φωτεινή τή ζωή τους. Κι ἄν δέν συντελεσθεῖ στίς μέρες μας ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ποιός μᾶς ἐγγυᾶται ὅτι δέν θά μᾶς προλάβει ὁ θάνατος;
* Ἡ θεία λατρεία μέ τήν ἐμπειρία τῆς προσευχῆς καί τήν ἱερή μυσταγωγία τῶν ἁγίων μυστηρίων κρατᾶ ἀνοιχτή τήν ἐπικοινωνία μέ τήν πραγματικότητα τοῦ οὐρανοῦ καί ἁγιάζει τήν ὕπαρξή μας.
* Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, οἱ βίοι τῶν ἁγίων καί τῶν μαρτύρων, τά συγγράμματα τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἐπίσης δόκιμοι βοηθοί στόν ἀγώνα τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
* Στηριγμός καί μάλιστα μεγάλος εἶναι ἀκόμη τό παράδειγμα τῶν ἁγίων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπάρχουν καί σήμερα, δόξα τῷ Θεῷ, τά καλά παραδείγματα γύρω μας. Νά μᾶς γίνονται ἔμπνευση.
«Εἶδες τόν ἀδελφό σου, εἶδες τόν Θεό», λένε οἱ ἅγιοι. Ἡ σωτηρία τοῦ καθενός μας εἶναι ὑπόθεση προσωπική ἀλλά καί συλλογική, μέ τήν ἔννοια ὅτι μέσα στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας συμπορευόμαστε μέ τούς ἀδελφούς. Δέν μπορῶ νά μένω ἀδιάφορος γιά τή δική τους σωτηρία. Ὀφείλω νά σταθῶ ἀδελφός στήν ἀνάγκη τοῦ ἄλλου. Νά τόν νιώσω ἀδελφό καί νά συναγωνίζομαι δίπλα του. Νά ἡ ἀδαμάντινη βάση γιά τήν ἀληθινή πρόοδο τοῦ κόσμου μας. Νά τό θεμέλιο γιά τήν πραγματική πνευματική καρποφορία.
Στίς μέρες μας οἱ ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας ὀργανωμένα βάλλουν ἐναντίον της, ζητώντας νά ξερριζώσουν τήν εὐσέβεια καί νά μαράνουν τήν πίστη. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τῆς ἀμείλικτης καί ἀνόσιας ἐπίθεσης ἐναντίον τῆς πίστεως. Μή μᾶς ξενίζει καί μή μᾶς φοβίζει αὐτό! Νά μᾶς θυμίζει μόνο τό χρέος μας ὡς μελῶν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ὄχι μόνο οἱ ἅγιοι πού πέρασαν ἀπό τόν κόσμο αὐτό ἀλλά καί οἱ πιστοί, πού σήμερα ἀγωνίζονται καί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ μένουν θεμελιωμένοι καί ριζωμένοι στήν ὀρθόδοξη πίστη, μᾶς καλοῦν νά γρηγοροῦμε. Νά μένουμε σταθεροί καί νά αὐξάνουμε. Ἔτσι σταθεροποιοῦνται καί συναυξάνουν μαζί μας οἱ ἀδελφοί. Ἔτσι ἁπλώνεται στή γῆ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ κοινωνία μας ἡμερεύει καί γλυκαίνει.
Στέργιος. Ν. Σάκκος