Σεπτέμβριος καί ὁπωσδήποτε ἰδιαίτερη θέση στήν σκέψη καί στό ἐνδιαφέρον μας ἔχει τό παιδί. Ἀναφέρομαι στήν σχέση τοῦ πρώτου μήνα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους μέ τό παιδί ὄχι μόνο διότι τώρα, μέ τήν ἔναρξη τῆς σχολικῆς χρονιᾶς, μᾶς ἀπασχολοῦν τά ἐκπαιδευτικά προγράμματα, οὔτε διότι μᾶς προβληματίζουν τά σχολικά βιβλία καί κτήρια, τά φροντιστήρια, γυμναστήρια καί τόσα ἄλλα συναφῆ θέματα. Στέκομαι στό ἴδιο τό παιδί καθεαυτό, ὡς ὀντότητα ἄξια νά ἐκπληρώσει κάποιον ὑψηλό προορισμό, ὡς πρόσωπο γιά τήν ἀνάδειξη τοῦ ὁποίου ἔχουμε ἕνα μέρος εὐθύνης ὅλοι, γονεῖς, δάσκαλοι, οἰκογενειακός καί σχολικός περίγυρος, κοινωνία.
Λέγει ἐπιγραμματικά ὁ Μέγας Βασίλειος συνοψίζοντας τά πορίσματα τῆς παιδαγωγικῆς ἐπιστήμης: «Ἀπό τά πρῶτα βήματα τῆς ζωῆς πρέπει νά ὁδηγεῖται ἡ ψυχή στήν ἄσκηση τοῦ καλοῦ, διότι τότε εἶναι εὔπλαστη καί ἁπαλή καί μαλακή σάν τό κερί καί εὔκολα διαμορφώνεται σύμφωνα μέ ὅσα τῆς παρουσιάζουν οἱ πνευματικοί ὁδηγοί της, ὥστε, ὅταν ὡριμάσει τό λογικό καί ἡ ἱκανότητα τῆς διακρίσεως νά μπορεῖ νά βρεῖ τόν δρόμο της μέ βάση τά πρῶτα στοιχειώδη μαθήματα καί τά παραδείγματα τῆς εὐσεβείας πού τῆς ἔχουν παραδοθεῖ».
Τήν παιδαγωγική αὐτή θεωρία ἐπικυρώνει περίτρανα ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλοντας πρότυπο καί πράξη πανίσχυρη τήν Παναγία μας, τό πιό ἐκλεκτό παιδί, πού εἶχε τήν πιό ἀπίθανη ἀνάδειξη· ἐπιλέχθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό ὡς ἡ Κεχαριτωμένη συνεργάτριά του.
Τό Γενέσιον τῆς Θεοτόκου, πού τιμοῦμε στίς 8 Σεπτεμβρίου, συνδέει ἄμεσα τήν ἀνθρωπότητα μέ τήν Μητέρα τοῦ Οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, τήν παρηγοριά τῶν ἀνθρώπων. Τήν Παναγία μας, πού ἡ σύλληψη, ἡ γέννηση καί ἡ ἀνατροφή της ὑπῆρξαν καρπός θερμῆς προσευχῆς, τήν τοποθετεῖ ἡ Ἐκκλησία μπροστά στούς γονεῖς, τούς παιδαγωγούς καί ὅλους τούς ὑπευθύνους, γιά νά μάθουν νά ἐπενδύουν μέ τήν προσευχή κάθε τι πού ἀφορᾶ στό παιδί. Τήν προβάλλει ἐπίσης στό παιδί ὡς τέλειο πρότυπο καί ὑπόδειγμα γιά τήν εὐσεβῆ ζωή, μία ζωή ἐπιτυχημένη σέ αἰώνιο ἐπίπεδο.
Τόν μήνα αὐτόν, λοιπόν, ἀνάμεσα στίς τόσες ἑτοιμασίες πού κάνουμε γιά τό παιδί, νά μήν παραμελήσουμε τήν πρώτη καί κύρια· νά τό χειραγωγήσουμε στήν εὐσέβεια. Ἔχει βαθειά σημασία ἐκεῖνο τό ἁπλοϊκό ποιηματάκι πού ἔλεγαν κάποτε τά παιδιά:
«Φεγγαράκι μου λαμπρό,
φέγγε μου νά περπατῶ
νά πηγαίνω στό σχολειό,
νά μαθαίνω γράμματα,
γράμματα σπουδάματα,
τοῦ Θεοῦ τά πράματα».
Ναί, «τοῦ Θεοῦ τά πράματα», ἡ εὐσέβεια καί ἡ πίστη, εἶναι τό κύριο ἐφόδιο πού ὀφείλουμε νά ἐξασφαλίσουμε στήν νέα γενιά, γιά νά δεῖ καλύτερες μέρες αὐτός ὁ τόπος.
Λέγει ἐπιγραμματικά ὁ Μέγας Βασίλειος συνοψίζοντας τά πορίσματα τῆς παιδαγωγικῆς ἐπιστήμης: «Ἀπό τά πρῶτα βήματα τῆς ζωῆς πρέπει νά ὁδηγεῖται ἡ ψυχή στήν ἄσκηση τοῦ καλοῦ, διότι τότε εἶναι εὔπλαστη καί ἁπαλή καί μαλακή σάν τό κερί καί εὔκολα διαμορφώνεται σύμφωνα μέ ὅσα τῆς παρουσιάζουν οἱ πνευματικοί ὁδηγοί της, ὥστε, ὅταν ὡριμάσει τό λογικό καί ἡ ἱκανότητα τῆς διακρίσεως νά μπορεῖ νά βρεῖ τόν δρόμο της μέ βάση τά πρῶτα στοιχειώδη μαθήματα καί τά παραδείγματα τῆς εὐσεβείας πού τῆς ἔχουν παραδοθεῖ».
Τήν παιδαγωγική αὐτή θεωρία ἐπικυρώνει περίτρανα ἡ Ἐκκλησία μας προβάλλοντας πρότυπο καί πράξη πανίσχυρη τήν Παναγία μας, τό πιό ἐκλεκτό παιδί, πού εἶχε τήν πιό ἀπίθανη ἀνάδειξη· ἐπιλέχθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό ὡς ἡ Κεχαριτωμένη συνεργάτριά του.
Τό Γενέσιον τῆς Θεοτόκου, πού τιμοῦμε στίς 8 Σεπτεμβρίου, συνδέει ἄμεσα τήν ἀνθρωπότητα μέ τήν Μητέρα τοῦ Οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, τήν παρηγοριά τῶν ἀνθρώπων. Τήν Παναγία μας, πού ἡ σύλληψη, ἡ γέννηση καί ἡ ἀνατροφή της ὑπῆρξαν καρπός θερμῆς προσευχῆς, τήν τοποθετεῖ ἡ Ἐκκλησία μπροστά στούς γονεῖς, τούς παιδαγωγούς καί ὅλους τούς ὑπευθύνους, γιά νά μάθουν νά ἐπενδύουν μέ τήν προσευχή κάθε τι πού ἀφορᾶ στό παιδί. Τήν προβάλλει ἐπίσης στό παιδί ὡς τέλειο πρότυπο καί ὑπόδειγμα γιά τήν εὐσεβῆ ζωή, μία ζωή ἐπιτυχημένη σέ αἰώνιο ἐπίπεδο.
Τόν μήνα αὐτόν, λοιπόν, ἀνάμεσα στίς τόσες ἑτοιμασίες πού κάνουμε γιά τό παιδί, νά μήν παραμελήσουμε τήν πρώτη καί κύρια· νά τό χειραγωγήσουμε στήν εὐσέβεια. Ἔχει βαθειά σημασία ἐκεῖνο τό ἁπλοϊκό ποιηματάκι πού ἔλεγαν κάποτε τά παιδιά:
«Φεγγαράκι μου λαμπρό,
φέγγε μου νά περπατῶ
νά πηγαίνω στό σχολειό,
νά μαθαίνω γράμματα,
γράμματα σπουδάματα,
τοῦ Θεοῦ τά πράματα».
Ναί, «τοῦ Θεοῦ τά πράματα», ἡ εὐσέβεια καί ἡ πίστη, εἶναι τό κύριο ἐφόδιο πού ὀφείλουμε νά ἐξασφαλίσουμε στήν νέα γενιά, γιά νά δεῖ καλύτερες μέρες αὐτός ὁ τόπος.
Στέργιος Ν. Σάκκος