Εἶχα τήν ξεχωριστή τιμή, τήν πολύτιμη εὐκαιρία νά τή γνωρίσω καί νά τήν ἐκτιμήσω. Ἄκουγα γιά χρόνια τίς γλαφυρές ἱστορικές ἀφηγήσεις της, καθώς ξεναγοῦσε ὡς διευθύνουσα σύμβουλος τό­σο κόσμο, ἀλλά κι ἐμένα καί τούς ἐ­φή­βους-μαθητές μου στό Μουσεῖο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα στή Θεσσαλονίκη. Μέ συγκίνηση ἀναφέρομαι στήν ἀείμνηστη φλογερή μακεδόνισσα Ἀθηνᾶ Τζινίκου-Κακούλη, προσωπικότητα ἀξιόλογη μέ τεράστια ἐθνική προσφορά.
  Σέ συνάρπαζε μέ τόν ζωντανό καί τρεχούμενο λόγο της, σέ ταξίδευε μέσα στόν χρόνο καί σοῦ μετάγγιζε ἱστορικά γεγονότα τῆς πατρίδας μας, ἀντλώντας τα μέσα ἀπό αὐθεντικές πηγές. Σέ βοηθοῦσε νά συνειδητοποιήσεις ποιός εἶ­σαι, ποιό χῶμα πατᾶς, τί προγόνους ἔ­χεις.
  Ἡ Ἀθηνᾶ Τζινίκου-Κακούλη γεννή­θηκε τό 1942 στόν Βελβεντό Κοζάνης. Ὑπῆρξε φιλόλογος, λαογράφος, ζω­γρά­φος, συγγραφέας. Ἀξιομνημόνευτη εἶναι ἡ προσφορά της στό Μουσεῖο τοῦ Μα­κεδονικοῦ Ἀγώνα Θεσσαλονίκης, δί­πλα στόν μητροπολιτικό ναό τοῦ Ἁγίου Γρη­γορίου τοῦ Παλαμᾶ. Μέσα ἐκεῖ ἡ ἀλη­σμόνητη ξεναγός δαπανοῦσε τόν ἑαυτό της, γιά νά τακτοποιήσει τό Μου­σεῖο, νά τό ἐξοπλίσει, νά τό ἀνακαινίσει, ὥστε νά γίνει ἑλκυστικό στό κοινό. Πό­σες καρ­διές μεγάλων καί μικρῶν δέν πυρο­δό­τη­σε μέ τίς γεμάτες ἀπό πα­τρι­ωτικό παλ­μό διηγήσεις της, καθώς ἔ­φερνε στήν ἐπιφάνεια θαμμένες, ἄγνω­στες σελίδες τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας! Οἱ ξεναγήσεις της χαράχτηκαν στή μνή­μη δεκάδων χι­λιάδων μαθητῶν ἀλλά καί ἐκπαι­δευ­τι­κῶν, πού κατέφθαναν ἀπό διάφορα σχο­λεῖα τῆς Ἑλλάδας. Μέ τόν γλυκό της λό­γο, «μέ τή θεατρική φω­νη­τική του με­λω­δικότητα», ἔκανε τούς ἀ­κροατές της νά ἀγαπήσουν τή Μα­κεδονία καί τούς μα­κεδονομάχους ἥρωες. Δίκαια τή χα­ρα­κτήρισαν δεύτερη «Πη­νελόπη Δέλ­τα».
  Ἠχοῦν ἀκόμη τά μνη­μειώδη λόγια της: «Κυρίες, κύριοι. Ὅλοι θέλουμε καί ἐπιδιώκουμε τήν εἰρήνη. Κανείς φυσιο­λογικός ἄνθρωπος δέν ἀ­γαπᾶ τόν πό­λε­μο. Ὅλοι ἐπιθυμοῦμε τά ὅπλα μας νά εἶναι στολισμένα μέ λου­λούδια καί νά μένουν ἀνενέργητα. Ἀλλά, ὅταν οἱ ἄλλοι τροχίζουν τά μαχαίρια τους καί τά κρα­δαίνουν ἐναντίον μας, ὅταν ἀπαιτοῦν ἀσύστολα "γῆν καὶ ὕ­δωρ", ἐγώ δέν μπο­ρῶ νά συνεχίζω νά μιλῶ ἀκόμη γιά δῆ­θεν στολισμό τῶν ὅ­πλων καί γιά τήν ἀ­χρηστία τους, τήν ὥ­ρα πού κινδυνεύει ἡ ἀκεραιότητα τῆς πατρίδας μου. Τότε ἐ­πιβάλλεται νά ἀ­μυνθῶ καί νά μήν προ­δώσω τίς θυσίες τῶν ἡρωικῶν προ­­γό­νων μου».
  Ἡ δραστήρια Μακεδόνισσα ἐργά­στηκε στό σπίτι πού βρῆκε τό βόλι τόν ἀξιωματικό Παῦλο Μελᾶ στό χωριό «Με­­λᾶς» Καστοριᾶς καί τό μετέτρεψε σέ Μουσεῖο. Μάλιστα γιά τή στήριξη τοῦ Μουσείου ἐξέδωσε τό βιβλίο «Παῦλος Μελᾶς, ὁ θρυλικός Καπετάν Μίκης Ζέ­ζας». Ὅπως καί γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ Μουσείου «Καπετάν Κώττας», στό ὁμώνυμο χωριό στά Κορέστεια, ἔγραψε τό βιβλίο «Καπετάν Κώττας, ὁ ἐθνο­μάρτυ­ρας γηγενής Μακεδονομάχος».
  Ἀγαποῦσε τήν ἔρευνα, τήν ἀλήθεια εἴτε ἦταν πικρή εἴτε θαυμαστή, μέ ἀπώ­τερο σκοπό νά ἑστιάσει τήν προσοχή στά θετικά ἤ ἀρνητικά διδάγματα πού μποροῦσε κανείς νά ἀποκομίσει ἀπό τό «ἱστορικό γίγνεσθαι». Τόνιζε νά μήν ἐπα­ναπαυόμαστε στίς δάφνες τῶν προγό­νων μας, ἀλλά νά ἀνανεώνουμε τίς ἱστορικές μας γνώσεις, ἀνιχνεύοντας τίς πηγές. Πόσο τήν πίκραιναν καί τή στε­νοχωροῦσαν βαθύτατα οἱ σκόπιμες πα­ραχαράξεις καί διαστρεβλώσεις σέ ἱστο­- ρικά γεγονότα!
  Ἀνεκτίμητο εἶναι τό συγγραφικό ἔρ­γο πού μᾶς κληροδότησε. Δέν ἦταν ἔ­ρευνα «ἀτσαλάκωτη» σ’ ἕνα γραφεῖο. Ἐπισκέφθηκε πόλεις καί χωριά τῆς Μα­κεδονίας, ἦρθε σέ ἐπαφή μέ παπ­ποῦ­δες καί γιαγιάδες, αὐτόπτες μάρτυρες πολλῶν περιστατικῶν, καί κατέγραψε ἀναμνήσεις, ἐμπειρίες τους ἀπό τόν Μακεδονικό Ἀγώνα ἀλλά κι ἀπό ἄλλες ἱστορικές διαδρομές. Ἔτσι μᾶς πρό­σφε- ­ρε σπάνια πονήματα: «Ἡ Μακεδό­νισσα στό θρύλο καί στήν ἱστορία», «Γιατροί στόν Μακεδονικό Ἀγώνα», «Ἡ­ρωΐδες δα­σκάλες στόν Μακεδονικό Ἀ­γώνα», «Οἱ γυναῖκες τῆς Μακεδονίας στά γε­γο­νότα τῶν ἐτῶν 1870-1903», «Ἡ Ἀγγε­λίνα», «Ἡ Πασχαλίνα ἄξια τῆς Μα­κε­δο- νίας», «Τιμή στή γυναίκα» καί ἄλλα.
  Ἡ σύγχρονη δασκάλα τοῦ Μακε­δο­νικοῦ Ἀγώνα περιόδευσε τή Μακεδονία καί πραγματοποίησε ὁμιλίες, διαλέξεις, ἔδωσε συνεντεύξεις, ἐκπομπές, ὅπου ὑ­περαμύνθηκε τόν ὄνομα τῆς Μακεδο­νίας καί τήν ἑλληνικότητά της. Ἀνήσυχο πνεῦμα, «ἔκανε τόν χρόνο ἀνήμπορο νά τήν καθηλώσει σέ ἀδράνεια, σέ ἀπρα­ξία», ἔλεγε τό ἀγαπημένο της βλαστάρι, ὁ Παντελῆς.
Γι’ αὐτό ἅπλωσε τίς φτεροῦγες της καί ταξίδεψε στή Γερμανία, στό Βέλγιο, στήν Ἀλβανία, στήν Αὐστραλία μέχρι τήν Ἀμερική, ὅπου ἀνασκεύαζε μέ ἀδιά­σει­στα ἐπιχειρήματα τίς πομφόλυγες τῆς σκοπιανῆς προπαγάνδας. Ἡ ἐπιχειρη­ματολογία της διατράνωνε τήν ἱστορική ἀλήθεια κι ἦταν κυματοθραύστης, ἕνα φῶς ἀστραφτερό πού διέλυε τά σκο­τει­νά, ἀληθοφανῆ ψεύ­δη τῶν Σκοπίων.
  Ἐπιπλέον, χρηματο­δό­τη­σε τά «Φρο­ντιστήρια» ἑλλη­νικῆς γλώσ­­σας γιά τούς ὁμο­γενεῖς τῆς Βορείου Ἠπείρου. Θυ­μᾶ­μαι πώς ἔμεινα ἄναυδη, ὅταν ἐπισκέ­φθηκα τήν Πο­λέ­να Κο­ρυτσᾶς στήν Ἀλ­βανία καί ὁ ἱε­ρέας τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῆς Με­ταμορφώσεως τοῦ Σωτῆ­ρος μοῦ εἶ­πε πώς ἡ κ. Τζινί­κου συ­νέβαλε χρημα­τι­κά στήν ἀνέ­γερσή του.
  Κι ἡ καρδιά αὐτή πού πί­στευε στόν Θεό καί ἀγα­ποῦσε τήν πατρίδα σταμά­τησε νά χτυ­πᾶ στίς 23 Φε­βρουαρίου τοῦ 2016. Ἡ γλυ­κιά ἀφη­γή­τρια σιώπησε καί ἄφησε δυ­σαναπλήρωτο κενό. Τώρα πού τό σῶμα της ἀνα­παύεται στή μακε­δο­­νική γῆ τῆς Θεσ­σα­λο­νίκης καί ἡ ψυχή της ἔχει πε­τάξει στή χώρα τῶν ζώντων, ζητοῦμε τίς προσευ­χές της πρός τόν Κύριο γιά τήν ἀ­κε­ραιότητα, τήν ἀ­σφά­­λεια τῆς Ἑλλάδας καί γιά τά ἀνα­φαί­ρετα δίκαια τῆς ἑλλη­νικῆς Μα­κεδονίας.
  Στήν ἀκριτική Καστοριά στά ἱστορι­κά Κορέστεια, ἐκεῖ στόν περίβολο τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Πα­ντε­λεήμονα, ἔστησε τήν προ­τομή τῆς βελβεντινῆς Κυ­ρᾶς ἡ εὐγνωμοσύνη τῶν Ἑλλήνων ὡς ἀνα­γνώριση τοῦ ἐθνικοῦ της ἔργου.

Ἑλληνίς

"Ἀπολύτρωσις",

Τεῡχος Φεβρουαρίου, 2025