Ὁ ἅγιος χορός τῶν δικαίων, τῶν προφητῶν καί τῶν προπατόρων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πού κυριαρχεῖ τήν περίοδο αὐτή κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας ὁδεύει πρός τήν ἑορτή τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου μας, ἀνοίγει μέ τή μνήμη τοῦ προφήτη Ὀβδιού στίς 19 Νοεμβρίου. Τό ὄνομά του σημαίνει «δοῦλος τοῦ Γιαχβέ» καί ἀποδίδεται σέ αὐτόν τό μικρότερο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πού ἀποτελεῖται ἀπό μόλις 21 στίχους. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ἡ προφητεία τοῦ Ὀβδιού δέν φαίνεται ἐκ πρώτης ὄψεως νά σχετίζεται καθόλου μέ τόν Χριστό καί τό σχέδιο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων παρά μόνο μέ τίς ἐπίγειες ὑποθέσεις τοῦ Ἰσραήλ, ἀφοῦ θεωρεῖται ὡς ὁ πιό «ἐθνικιστής» προφήτης. Ὁ λόγος του καταφέρεται ἀποκλειστικά ἐναντίον τοῦ ἀρχαίου ἐχθροῦ τοῦ Ἰσραήλ, πού κατοικοῦσε νοτίως τῆς Ἰουδαίας, τῶν Ἰδουμαίων ἤ Ἐδωμιτῶν. Σύμφωνα μέ τήν Παλαιά Διαθήκη οἱ Ἰδουμαῖοι ἕλκουν τήν καταγωγή τους ἀπό τόν ἀδελφό τοῦ Ἰακώβ Ἠσαῦ (βλ. Γέ 36, 19). Στήν ἐχθρική σχέση τῶν δύο ἀδελφῶν ἔχει τίς ρίζες της ἡ διαχρονική ἀντιπαλότητα μέ τούς Ἰσραηλίτες, πού διατρέχει ὅλη τήν ἱστορία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέχρι τή ρωμαϊκή ἐποχή. Ὁ βασιλιάς Ἡρώδης ὁ Μέγας, ὁ σφαγέας τῶν νηπίων, καί οἱ ἀπόγονοί του ἦταν Ἰδουμαῖοι στήν καταγωγή.
Σημαντικότερη ἐχθρική πράξη τῶν Ἰδουμαίων ἦταν ἡ ἄρνησή τους στούς Ἰσραηλίτες πού ἐπέστρεφαν ἀπό τήν Αἴγυπτο νά περάσουν μέσα ἀπό τή χώρα τους προκειμένου νά εἰσέλθουν στή γῆ τῶν πατέρων τους (βλ. Ἀρ 20,14-18). Στό βιβλίο του ὁ Ὀβδιού τούς κατηγορεῖ ὅτι συμμάχησαν μέ τούς ἐχθρούς τοῦ βασιλείου τοῦ Ἰούδα, στράφηκαν ἐναντίον του καί συνέπραξαν στήν καταστροφή τῆς Ἰερουσαλήμ. Ἐπειδή δέν δίνονται ἄλλες πληροφορίες, ἀναζητοῦμε στή βιβλική ἱστορία καί βρίσκουμε δύο τέτοιες περιπτώσεις: Ἡ πρώτη ἦταν στήν περίοδο τοῦ βασιλιᾶ τῆς Ἰερουσαλήμ Ἰωράμ (περίπου 850 π.Χ.), ὅταν οἱ Ἰδουμαῖοι ἐπαναστάτησαν ἐναντίον του, ἀλλά δέν εἶναι σαφές ἄν καταλήφθηκε ἡ πρωτεύουσα (βλ. Δ´ Βα 8, 20· Ἀμ 1,11). Αὐτό ὅμως συνέβη στή δεύτερη περίπτωση, ὅταν ἡ Ἰερουσαλήμ καταστράφηκε ὁλοσχερῶς ἀπό τούς Βαβυλωνίους τό 586 π.Χ. Οἱ Ἰδουμαῖοι βοήθησαν τούς εἰσβολεῖς, γεγονός πού μαρτυρεῖται καί ἀπό ἄλλα βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης (βλ.Ἰε 29,7-22· Ἰζ 25,12-15), ἐνῶ ὁ ψαλμωδός τούς παρουσιάζει νά παροτρύνουν γιά τήν ἰσοπέδωση τῆς Ἰερουσαλήμ: «Ἐκκενοῦτε, ἐκκενοῦτε, ἕως τῶν θεμελίων αὐτῆς» (136,7). Ὁ Ὀβδιού τούς κατηγορεῖ ὅτι ἐκμεταλλεύτηκαν τήν ἀδυναμία τῶν ἡττημένων Ἰουδαίων, λεηλάτησαν τίς περιουσίες τους καί, ἀντί νά διασώσουν τούς φυγάδες, τούς ἀποτέλειωναν. Τό πιθανότερο συνεπῶς εἶναι ὁ προφήτης νά προφήτευσε καί νά ἔζησε τά γεγονότα ἐκείνης τῆς καταστροφῆς.
Δέν ἦταν ὅμως μόνον αὐτή ἡ βάρβαρη καί ἄδικη συμπεριφορά τους ἀπέναντι σέ ἀδύναμους ἀνθρώπους, πού γιά τόν προφήτη τούς καθιστοῦσε ἔνοχους ἀπέναντι στόν Θεό. Ἄλλωστε τέτοιου εἴδους καταστροφές συχνά ἀποδίδονται ἀπό τήν προφητική σκέψη στή δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ, ἀπό τήν ὁποία δέν ἐξαιρεῖται οὔτε ὁ ἴδιος ὁ λαός του. Ἡ ἀποστασία του ἀπό Ἐκεῖνον καί ἡ ἀνυπακοή στό θέλημά του τόν ἄφηναν ἔκθετο καί ἀνυπεράσπιστο ἀπέναντι στούς πολυπληθεῖς ἐχθρικούς λαούς πού τόν περιέβαλλαν. Ἐκεῖνο πού καταδίκαζε τούς Ἰδουμαίους ἦταν ἡ ἀλαζονεία μέ τήν ὁποία συνόδευαν τή βαρβαρότητά τους: «Ὑπερηφανία τῆς καρδίας σου ἐπῇρέ σε» (Ὀβ 3). Καί ἡ τιμωρία της θά ἦταν ἀνταποδοτική: «Ὃν τρόπον ἐποίησας, οὕτως ἔσται σοι· τὸ ἀνταπόδομά σου ἀνταποδοθήσεται εἰς κεφαλήν σου» (Ὀβ 15).
Μέ τό ὀξυδερκές ὅμως βλέμμα του, τό φωτισμένο ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, ὁ προφήτης πέταξε πάνω ἀπό τόν χρόνο. Παρά τίς δυσμενεῖς περιστάσεις τοῦ παρόντος, πού ζοῦσε ὁ ἡττημένος καί ταπεινωμένος λαός τοῦ Θεοῦ, διαβεβαίωσε ὅτι τό μέλλον ἀνήκει στόν Θεό, ὁ ὁποῖος θά στήσει τήν παγκόσμια βασιλεία του στό ὄρος Σιών· «καὶ ἔσται τῷ Κυρίῳ ἡ βασιλεία» (Ὀβ 21). Ἀσφαλῶς δέν ἐννοοῦσε μιά ἐπίγεια βασιλεία στή γνώριμη Ἰερουσαλήμ, πού ποτέ δέν ἀναβίωσε ἔκτοτε, ἀλλά τή βασιλεία τῆς νέας, τῆς ἄνω Ἰερουσαλήμ, ὅπου ἔχει τήν ἕδρα της «ἡ βασιλεία τοῦ κόσμου τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ, καὶ βασιλεύσει εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (Ἀπ 11,15).
Ἀθανάσιος Παπαρνάκης
"Ἀπολύτρωσις",
Τεῡχος Νοεμβρίου 2024
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
